پختن غذای نذری این یکی از اعمال مذهبی عمیقا ریشه دار ماست. این غذاها و غذاهای متنوعی که بین دیگران توزیع می شود در مناسبت های مختلف مذهبی طبخ می شوند. دهه اول محرم اوج نذری و پخش غذاست. مخصوصا روزها عاشورا و تاسوعاکه بوی تمام کوچه های شهر می دهد انواع خوراکی ها به خصوص قیمه نذری که پرطرفدارترین این غذاهاست، می آید و در هر خیابان ایستگاه های توزیع شربت و چای دیده می شود، اما غذاهای نذری بین طیف وسیعی از مردم توزیع می شود و احتمال انتقال بیماری از آنها وجود دارد. به همین دلیل توجه به سلامت آنها بسیار مهم است. چه مصرف کننده غذایی برای عرضه باشید و چه تولید کننده، باید به توصیه های بهداشتی خاصی برای پخت و پز و مصرف این غذاها توجه کنید. توصیه هایی که سلامت افراد جامعه را تضمین می کند.
* هنگام آبکش کردن برنج، آبکش را بالای سطح زمین قرار دهید تا آبی که روی برنج ریخته می شود، پس از تماس با زمین، روی برنج برنگردد، زیرا در این صورت امکان انتقال آلودگی و ذرات سنگ و خاک روی برنج وجود دارد. آشپزهای حرفه ای معمولا از نردبان استفاده می کنند و در شکاف های نردبان آبکش می گذارند و آب را روی برنج می ریزند.
* محل پخت غذا و ظروف لازم را بشویید و ضدعفونی کنید.
اکثر غذاهایی که به صورت نذری تهیه می شوند قابل طبخ هستند و روند طبخ سنتی در کشور ما طولانی مدت است که مزایا و معایبی دارد. از جمله معایب این روش پخت، از بین رفتن بسیاری از مواد مغذی است، اما با این روش آلودگی تا حد زیادی کاهش می یابد. توجه به برخی نکات پخت به بهبود کیفیت غذا کمک می کند. نکته ای که باید به خاطر داشته باشید این است که باید از دیگران کمک بخواهید.
تنها ماندن ممکن است باعث شود تصمیم بگیرید که از شب قبل مقداری سیب زمینی داغ، پیاز یا گوشت و سبزیجات بپزید و در یخچال یا بیرون نگهداری کنید تا بتوانید در روز موعود آنها را با هم مخلوط کنید. این عمل خطر آلودگی را افزایش می دهد. آشپز بودن به تنهایی منجر به خستگی سریعتر و کیفیت پایین کار و وقوع اجتناب ناپذیر خطا می شود.
* ظروف یکبار مصرف نباید برای غذای گرم استفاده شود، این ظروف با حرارت دادن مواد سرطان زا آزاد می کنند.
* سعی کنید آبگوشت پرچرب درست نکنید.
* در مورد مرغ و انواع گوشت اعم از آب پز یا کبابی دقت کنید که خوب پخته شوند تا از انتقال بیماری های عفونی جلوگیری شود.
* برای آبکشی برنج از آبکش های مناسب استفاده کنید. آبکش های کنفی و چوبی اصلا مناسب نیستند زیرا ذرات غذا در داخل سوراخ های این آبکش ها باقی می مانند و خشک می شوند و باعث آلودگی می شوند. از طرفی ممکن است زباله های موذی در داخل این زهکش ها وجود داشته باشد. بهترین صافی برای این منظور پلاستیکی یا فلزی است که باید خوب شسته شوند.
* از مصرف زیاد روغن در آشپزی خودداری کنید. در این مورد بهتر است از غذای آب پز یا کبابی استفاده کنید.
* برای چای به جای شکر از کشمش و خرما استفاده کنید.
*سنگ نمک اغلب حاوی ناخالصی های زیادی است که برای کبد و کلیه مضر است. بنابراین نمک مورد نیاز را فقط از نمک های یددار تصفیه شده تهیه کنید. از خرید و نگهداری نمک به مقدار زیاد خودداری کنید و نمک خریداری شده را در ظروف دربسته که در معرض نور نیستند نگهداری کنید.
* تا حد امکان از استفاده از دنبه گوسفندی برای سرخ کردن مواد اولیه خودداری کنید.
بطور کلی تفاوت بین ارائه غذا و غذا خوردن در خانه زیرا مواد اولیه غذاهای نذری به مقدار زیاد خریداری و پخته می شود و گاهی خرید یا تمیز کردن آنها و حتی پختن غذا با بی دقتی انجام می شود. سهل انگاری که گاهی سلامت مصرف کننده را به خطر می اندازد.
* در صورت استفاده از ماست یا لبنیات، از انواع کم چرب آنها استفاده کنید.
* آش یکی از بهترین غذاهایی است که به صورت نذری تهیه می شود، البته به شرطی که روغن روی آن نباشد.
* از مصرف زیاد شکر در تهیه شله زرد، انواع شربت ها و نذری های شیرین خودداری کنید.
برای تهیه غذای نذری این توصیه ها را رعایت کنید
* اگر تمایل شما توزیع شیر است از شیرین کردن آن خودداری کنید.
* برای تهیه انواع خورش، سبزیجاتی مانند کدو، بادمجان، کرفس و سبزی را با کمی روغن به مدت کوتاهی تفت دهید.
* نقش مهم و موثر سبزیجات در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، سرطان، بیماری های گوارشی و… در صورت اثبات، غذاهای مختلف حاوی سبزیجات باید پخته شوند. به عنوان مثال توصیه می شود غذاهایی مانند لوبیا پلو، باقالی پلو، شوید پلو، عدس پلو، استامبولی و … را تهیه کنید. برای افزایش مصرف سبزیجات و حبوبات
توصیه هایی برای خرید مواد اولیه غذایی
* دام و طیور دست دوم را از مراکز تحت نظارت مراکز بهداشتی تهیه کنید.
* از روغن برای چند بار سرخ کردن استفاده نکنید، در این صورت دمای روغن بالا رفته و به حد دود می رسد و شروع به اکسید شدن می کند و این اکسیداسیون باعث سفت شدن رگ ها می شود.
توصیه هایی برای خرید مواد اولیه غذایی
* هنگام استفاده از حبوبات و مواد خامی که ممکن است حاوی سنگ باشند، از انواع تمیز شده استفاده کنید یا آنها را کاملا تمیز کنید.
* به طور کلی غذا باید با چربی کمی تهیه شود. به عنوان مثال پوست و چربی مرغ یا چربی قابل مشاهده از گوشت را قبل از پختن جدا کنید.
* برای پخت و پز بهتر است از ظروف آهنی یا فولادی گالوانیزه استفاده شود. ظروفی که معمولاً برای پخت نذری استفاده می شود از آلومینیوم و مس هستند در حالی که ظروف مسی می توانند مس را وارد غذا کنند و پختن مکرر غذا در این ظروف به ویژه برای زنان باردار مضر است.
* بهتر است افراد به اندازه کافی غذا را تمیز کنند، گوشت را خرد کنند، برنج را بشویید و بجوشانند و خورش را درست کنند تا همه بتوانند بخشی از کار را انجام دهند، اما اگر این امکان وجود ندارد، غذایی را که از قبل پخته اید در یخچال بگذارید.
* تا حد امکان از سرخ کردن غذا خودداری کنید. در مواردی که لازم است غذا را سرخ کنید فقط از روغن مایع برای سرخ کردن استفاده کنید.
* باقیمانده مواد غذایی را در یخچال نگهداری کنید و از گرم کردن مجدد آن خودداری کنید.
* به اندازه نیاز غذا دریافت کنید. از داشتن بیش از آنچه نیاز دارید که در نهایت مجبور به دور ریختن آن هستید اجتناب کنید.
* قاشق های چوبی اصلا مناسب نیستند چون چوب غذا را جذب می کند و با اینکه می تواند باعث آلودگی غذا شود، بو و طعم آن را جذب می کند و کیفیت غذا را پایین می آورد.
* هنگام پختن کباب کوبیده حتما از گوشت کم چرب استفاده کنید و تمام قسمت های آن را به طور یکنواخت بپزید.
* هنگام استفاده از حبوبات حتما از حبوباتی استفاده کنید که در انبارها نگهداری نشده اند.
* حتی در صورت امکان به جای نوشابه، دوغ یا آب بنوشید. می توانید با اضافه کردن گیاهان دوغ را خوشمزه تر کنید.
* هرگز به جای مشعل از روزنامه استفاده نکنید، زیرا باعث می شود جوهر سرب روزنامه به داخل غذا نفوذ کند.
* اگر از کره استفاده می کنید، سعی کنید آن را از کره حیوانی یا گیاهی کم چرب و اسیدهای چرب ترانس کم تهیه کنید.
* از تهیه سالادهایی که حاوی سس زیادی هستند خودداری کنید. اگر در مراسم سالاد سرو می شود، در تهیه سبزی آن حتماً اصول بهداشتی را رعایت کنید و روی آن سس نریزید. می توانید از بسته های کوچک سس به طور جداگانه استفاده کنید.
* انواع ظروف استیل گزینه ای سالم برای پخت غذا هستند.
* روی برنج کره نریزید. از بسته های کوچک جداگانه کره استفاده کنید. اگر از این کره ها استفاده می کنید آن ها را روی برنج داغ نزنید زیرا زود آب می شوند و در غذا می خورند.
توصیه های پخت و توزیع غذای نذری
* سعی کنید توزیع میوه را یکی از خوراکی های محکوم به فنا بدانید.
* از ظروف دربسته فوم می توان برای پخش مواد غذایی مانند برنج استفاده کرد. بهتر است برنج کمی گرم و سپس خورش و مرغ را روی آن بریزید.
* به دلیل نقش نمک در بالا بردن فشار خون، از حداقل نمک در آشپزی استفاده کنید.
* سبزی های مصرف شده را با دقت بشویید و ضدعفونی کنید.
* اگر از ظروف یکبار مصرف برای سرو غذا، چای و نوشیدنی استفاده می کنید، به بهداشت آنها توجه کنید.
* روغن مورد نیاز را فقط باید از انواع روغن مایع (مایع معمولی و مایع سرخ کردنی) خریداری کرد.
* از ترکیبات چرب جامد برای غذا استفاده نکنید. روغن های جامد رادیکال های آزاد تولید می کنند و بسیار مضر هستند.
* سعی کنید از سلامت آشپزهای نذری و فروشندگان مواد غذایی اطمینان حاصل کنید.